Έρευνα της Καπα Research(7 - 27 Μαΐου 2022): Κόβουν φαγητό και φάρμακα για να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας

Τη ζοφερή κατάσταση που βιώνουν χιλιάδες νοικοκυριά στο θέμα της κάλυψης των ενεργειακών τους αναγκών καταγράφει η πανελλαδική έρευνα «Προβλήματα, Πρακτικές και Αντιλήψεις σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας στην κατοικία» του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, που είδε σήμερα το φως της δημοσιότητας.

Στην έρευνα (που αναφέρεται στην κατάσταση και τα προβλήματα που παρατηρούνται κατά την τελευταία διετία) αποτυπώνεται η ενεργειακή φτώχεια που χτυπά τη χώρα μας, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας σε εκατομμύρια πολίτες, πολλοί από τους οποίους έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στο εάν θα πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας ή εάν θα καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες (π.χ. σε φαγητό και φάρμακα). 

Μεταξύ άλλων καταγράφεται η υπέρογκη αύξηση των ποσών πληρωμής στους λογαριασμούς ενέργειας, ενώ τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης παρουσιάζονται ουσιαστικά σαν ασπιρίνες ή κρίνονται ανεπαρκή: χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι επτά στα δέκα νοικοκυριά δεν ευνοήθηκαν από κάποιο μέτρο ή πρόγραμμα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους. 

Ειδικότερα, τα βασικά ευρήματα της έρευνας καταγράφουν τα εξής:

Τα προβλήματα

Άκρως ανησυχητικό είναι το φαινόμενο ότι ένα στα δύο νοικοκυριά δυσκολεύεται να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι τα επτά από τα δέκα νοικοκυριά που δυσκολεύονται να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες έχουν μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα κάτω από 1.500 ευρώ. 

Παράλληλα, ένα στα τρία νοικοκυριά περιόρισε βασικές ανάγκες (φαγητό, φάρμακα κλπ.) για να καλύψει τα ενεργειακά κόστη, ενώ τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά:

• θερμαίνουν ένα μέρος της κατοικίας τους
• κλείνουν τη θέρμανση ακόμη και όταν το σπίτι είναι κρύο
• είχαν θερμοκρασία χαμηλότερη των 18 βαθμών Κελσίου στο σπίτι τους τον τελευταίο χειμώνα

Σημαντική είναι επίσης η διαπίστωση πως ένα στα δύο νοικοκυριά έχει περιορίσει το δροσισμό της κατοικίας του, καθώς και πως ένα στα τρία νοικοκυριά αντιμετωπίζει προβλήματα υγρασίας ή μούχλας στην κατοικία του. 

Την ίδια στιγμή, περισσότερα από ένα στα δέκα νοικοκυριά αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα υγείας, λόγω ανεπαρκούς θέρμανσης ή ψύξης της κατοικίας του. Τέλος, τρία στα τέσσερα νοικοκυριά δεν έχουν τη δυνατότητα να προβούν σε επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι τους.

Όπως τονίζουν οι συγγραφείς της έρευνας, «με βάση τα ευρήματα της έρευνας για τη θέρμανση μόνο ενός μέρους της κατοικίας και τη διακοπή λειτουργίας της θέρμανσης ακόμη και με κρύο σπίτι, μοιάζει να επιστρέφουμε στην εποχή του 2013 – 2014, μια περίοδο οικονομικής κρίσης και υψηλών τιμών καυσίμων». 

Στα ύψη οι λογαριασμοί

Η έρευνα καταγράφει πως η μέση αύξηση στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς του χειμώνα που πέρασε σε σχέση με τον περυσινό χειμώνα ήταν 42%. Μοιραία, ένα στα δύο νοικοκυριά δηλώνει πως έχει λάβει την τελευταία διετία λογαριασμούς με υπέρογκο ποσό πληρωμής. 

Στο παραπάνω πλαίσιο, εννιά στα δέκα νοικοκυριά ελέγχουν προσεκτικά τους λογαριασμούς της ενέργειας, ενώ ένα στα τρία νοικοκυριά καθυστερεί να πληρώσει τους λογαριασμούς της ενέργειας.

Χάσμα με την Ευρώπη

Συγκρίνοντας τη χώρα μας με άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαπιστώνεται πως τα νοικοκυριά στην Ελλάδα είναι αυτά που δυσκολεύονται περισσότερο να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες.

Συγκεκριμένα, σε επίπεδο Ε.Ε., περίπου 7% των νοικοκυριών καθυστερεί την πληρωμή λογαριασμών, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 30%. Επίσης στην Ε.Ε. περίπου το 8% των νοικοκυριών δηλώνει αδυναμία να κρατήσει το σπίτι ζεστό, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο και αγγίζει το 35%.

Αναποτελεσματική στήριξη από το κράτος

Μπροστά στην παραπάνω πραγματικότητα, θα περίμενε κανείς την αποτελεσματική παρέμβαση της πολιτείας με σχετικές ενεργειακές πολιτικές. Ωστόσο, τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά δηλώνουν πως δεν βοηθήθηκαν από την επιδότηση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που ενσωματώθηκε στους λογαριασμούς, ενώ επτά στα δέκα νοικοκυριά δεν ευνοήθηκαν από κάποιο μέτρο ή πρόγραμμα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους («Εξοικονομώ», Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, επίδομα πετρελαίου κλπ.).

Παράλληλα, δύο στα τρία νοικοκυριά δηλώνουν ότι:

• δεν βοηθήθηκαν από την επιδότηση καυσίμων κίνησης (fuel pass)
• δεν βοηθήθηκαν από το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης

Τέλος, ένα στα δύο νοικοκυριά δε βοηθήθηκε από την επιδότηση φυσικού αερίου.

► Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το διάστημα 7 με 27 Μαΐου από την Καπα Research.

Ακολουθεί η έρευνα: