Sea2Sea Ισχυρό χαρτί που ενισχύει τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας & μεγάλη ευκαιρία για τον ελληνικό σιδηρόδρομο

 To έργο των 4 δισ. ευρώ αφορά την ανάπτυξη ενός διαδρόμου πολυτροπικών μεταφορών για τη σύνδεση των λιμένων του Βορειοανατολικού Αιγαίου με τους αντίστοιχους της Μαύρης Θάλασσας και τον Δούναβη, προσφέροντας εναλλακτική διαδρομή προς τα Στενά του Βοσπόρου - Καταλύτης το έντονο ενδιαφέρον του αμερικανικού παράγοντα

Στο προσκήνιο επανέρχεται το φιλόδοξο σχέδιο της σιδηροδρομικής διασύνδεσης των βόρειων λιμανιών της χώρας με τα αντίστοιχα της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Γεγονός που, σε συνδυασμό με τη δεδομένη υποστήριξη και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παίζει καταλυτικό ρόλο για την προοπτική υλοποίησής του.

Το «Sea2Sea» προβλέπει την ανάπτυξη ενός διαδρόμου πολυτροπικών μεταφορών για τη σύνδεση των λιμένων του Βορειοανατολικού Αιγαίου, και ειδικότερα αυτών της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, με τους αντίστοιχους της Μαύρης Θάλασσας (Μπουργκάς και Βάρνα) και τον Δούναβη (Ρούσε), προσφέροντας έτσι μια εναλλακτική διαδρομή προς τα Στενά του Βοσπόρου. Το εν λόγω εγχείρημα, πέραν των οικονομικών παραμέτρων, έχει και σαφές γεωπολιτικό υπόβαθρο, καθώς θα έρθει να δημιουργήσει έναν νέο δρόμο μεταξύ της Ευρώπης και των χωρών της Μαύρης Θάλασσας, παρακάμπτοντας τον μονοπωλιακό ρόλο της Τουρκίας.

Τούτο επιβάλλεται αφενός με στόχο την αύξηση των εμπορευματικών ροών από την Απω Ανατολή προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και αντιστρόφως, με χαμηλότερο κόστος και σε μειωμένο χρόνο, και αφετέρου για να υπάρχει μια ασφαλής διέξοδος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, τόσο στο ενδεχόμενο ενός ατυχήματος όσο και δεδομένης τής μόνιμα εύφλεκτης κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή.

Tο έργο, το οποίο επίσημα τιτλοφορείται «Rail T-K-A-B-V-R Project», μπήκε στις ράγες από την προηγούμενη κυβέρνηση, ωστόσο οι προσπάθειες για τη συγκρότηση της κοινής ελληνοβουλγαρικής διακρατικής εταιρείας βάλτωσαν.

Τη σκυτάλη πήρε λοιπόν η σημερινή κυβέρνηση, η οποία επαναβεβαίωσε το ενδιαφέρον της και προχώρησε σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες τόσο σε διμερές επίπεδο με τη Βουλγαρία όσο και εντός συνόρων. Και τούτο καθώς το ελληνικό κομμάτι του mega project περιλαμβάνει την κατασκευή της ανατολικής σιδηροδρομικής Εγνατίας, την αναβάθμιση της σύνδεσης Αλεξανδρούπολης – Ορμένιου και άλλα έργα, όπως η διασύνδεση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο κ.ά.

Το έργο και τα κονδύλια

Πάντως, σχετική μελέτη για το «Sea2Sea», που έγινε το 2018 για λογαριασμό της ΓAIAOΣE, προβλέπει έργα συνολικού ύψους 5,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,5 δισ. ευρώ στο ελληνικό κομμάτι, όπως η πλήρης αναβάθμιση της γραμμής Aλεξανδρούπολη – Oρμένιο, η νέα γραμμή Θεσσαλονίκη – Kαβάλα – Ξάνθη, τρία εμπορευματικά κέντρα, 15 σιδηροδρομικοί σταθμοί κ.ά.

Το πόσα και ποια τμήματα θα προχωρήσουν θα εξαρτηθεί από τις αναλυτικές μελέτες βιωσιμότητας, ωστόσο μέρος των απαιτούμενων κεφαλαίων αναμένεται να καλυφθεί από ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως το αντίστοιχο project «Rail Baltica», καθώς έχει χαρακτηριστεί από την Kομισιόν «έργο μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας».

Με άλλα λόγια, το «Sea2Sea» θα αντλήσει χρηματοδότηση μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το «Connecting Europe Facility» (CEF), ενώ θα εξασφαλίσει δάνεια από την ETEπ.

Η ευρωπαϊκή υποστήριξη στο φιλόδοξο project επιβεβαιώνεται και από τις εξελίξεις σε σχέση με το πρόγραμμα CEF, που αφορά κατά κύριο λόγο έργα μεταφορών (σιδηροδρομικά, οδικούς άξονες κ.ά.). Στην τελευταία επικαιροποίηση της λίστας «επιλεγμένων projects» του CEF, η οποία δημοσιεύτηκε στις 16 Ιουλίου του 2020, περιλαμβάνεται η ενίσχυση για τις μελέτες δύο σιδηροδρομικών έργων που συνδέονται άμεσα με το «Sea2Sea»

Το ένα αφορά την αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολη – Πύθιο Εβρου, μήκους 117 χλμ., στο πλαίσιο του «Global Railway Project», όπως χαρακτηρίζεται η διασύνδεση Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, ως τμήματος του «Sea2Sea», που θα συνδέσει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με την Τουρκία και τη Βουλγαρία, αυξάνοντας τα εμπορευματικά φορτία προς την Ανατολική Ευρώπη καθώς και τις διασυνοριακές μεταφορές. Προτείνεται η ενίσχυση για τις μελέτες με το ποσό των 5,3 εκατ. ευρώ.

Το δεύτερο και μεγαλύτερο έργο αφορά τη νέα υψηλών ταχυτήτων σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη – Νέα Καρβάλη που θα συνδέει το λιμάνι της Καβάλας με τη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια με αυτό της Αλεξανδρούπολης. Εδώ προτείνεται η ενίσχυση για τις μελέτες με το ποσό των 15,3 εκατ. ευρώ, ενώ τονίζεται ότι τούτο γίνεται στο πλαίσιο του «στρατηγικής σημασίας εμπορευματικού διαδρόμου “Sea2Sea” που θα συνδέσει το Αιγαίο (λιμάνια Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης) με τη Μαύρη Θάλασσα (λιμάνια Μπουργκάς, Βάρνας) και τον Δούναβη (Ρούσε)».

Ισχυρό χαρτί που ενισχύει τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας μέσω της οικονομικής ανάπτυξης δύναται να παιχτεί μέσω του σιδηροδρόμου. Και τούτο διότι στο προσκήνιο επανέρχεται το φιλόδοξο σχέδιο της σιδηροδρομικής διασύνδεσης των βόρειων λιμανιών της χώρας με τα αντίστοιχα της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, ένας σιδηροδρομικός Βόσπορος που φιλοδοξεί να τραβήξει σημαντικό μέρος της κίνησης από τα περίφημα στενά στη γείτονα.

Το mega project με την κωδικοποιημένη ονομασία Sea2Sea, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 4 δισ. ευρώ, που έχει στόχο να δημιουργήσει μια νέα χερσαία γέφυρα εμπορευματικών μεταφορών με την παράκαμψη των Στενών του Βοσπόρου, έχει τεθεί ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης, καθώς και στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του αμερικανικού παράγοντα. Πρόκειται για εξέλιξη που, σε συνδυασμό με τη δεδομένη υποστήριξη και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παίζει καταλυτικό ρόλο – η προοπτική υλοποίησής του φαντάζει περισσότερο από ποτέ ορατή.

Διάδρομος μεταφορών

Ειδικότερα, το Sea2Sea προσβλέπει στην ανάπτυξη ενός διαδρόμου πολυτροπικών μεταφορών για τη σύνδεση των λιμένων του Βορειοανατολικού Αιγαίου, και ειδικότερα αυτών της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, με τους αντίστοιχους της Μαύρης Θάλασσας (Μπουργκάς και Βάρνα) και τον Δούναβη (Ρούσε), προσφέροντας, έτσι, μια εναλλακτική διαδρομή προς τα Στενά του Βοσπόρου. Το εν λόγω εγχείρημα, πέραν των οικονομικών παραμέτρων, έχει και σαφές γεωπολιτικό υπόβαθρο, καθώς θα έρθει να δημιουργήσει έναν νέο δρόμο μεταξύ της Ευρώπης και των χωρών της Μαύρης Θάλασσας, παρακάμπτοντας τον μονοπωλιακό ρόλο της Τουρκίας.

Το έργο, το οποίο επίσημα τιτλοφορείται Rail T K A B V R Project, μπήκε στις ράγες από την προηγούμενη κυβέρνηση, ωστόσο οι προσπάθειες για τη συγκρότηση της κοινής ελληνοβουλγαρικής διακρατικής εταιρίας «βάλτωσαν». Τη σκυτάλη πήρε, λοιπόν, η σημερινή κυβέρνηση, η οποία επαναβεβαίωσε το ενδιαφέρον της και προχώρησε σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες τόσο σε διμερές επίπεδο με τη Βουλγαρία όσο και εντός συνόρων. Και τούτο καθώς το ελληνικό κομμάτι του mega project περιλαμβάνει την κατασκευή της ανατολικής σιδηροδρομικής Εγνατίας, την αναβάθμιση της σύνδεσης Αλεξανδρούπολης -Ορμενίου και άλλα έργα, όπως η διασύνδεση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο κ.λπ.

Επισημαίνεται δε ότι ο ΟΣΕ έχει ήδη ξεκινήσει μελέτες και για το δυτικό τμήμα της σιδηροδρομικής Εγνατίας που αφορά νέες γραμμές από Καλαμπάκα προς Κοζάνη, Ιωάννινα και Ηγουμενίτσα, ενώ υπάρχουν σκέψεις για μία νέα συνδετήρια γραμμή μεταξύ Κοζάνης και Βέροιας.

Τα έργα αυτά περιλαμβάνονται στο στρατηγικό σχεδιασμό του ΥΠΥΜΕ για την προγραμματική περίοδο 2021-2027, είναι δημόσια έργα στρατηγικής σημασίας για τη χώρα που επιτρέπουν τη σύνδεση κύριων λιμένων με την υπόλοιπη Νοτιοανατολική Ευρώπη και είναι τα εξής:

» ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΜΕ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ – ΟΡΜΕΝΙΟ: Προϋπολογισμός: 815 εκατ. ευρώ. Αφορά 178 χλµ. διπλής σιδηροδρομικής γραµµής. Επίσης, εμπεριέχει: 1. Αναβάθμιση υφιστάµενης σιδηροδρομικής γραµµής µέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Εγκατάσταση συστήµατος ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης. 2. Αντιπλημμυρική θωράκιση της σιδηροδρομικής γραµµής και της περιοχής όδευσης. 3. Λειτουργία του έργου ως προαστιακού σιδηροδρόμου κατά µήκος του Εβρου ποταµού. 4. Βελτίωση σύνδεσης της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραµµής µε τον βουλγαρικό σιδηρόδροµο στο Ορµένιο.

» ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΝΕΑ ΚΑΡΒΑΛΗ – ΤΟΞΟΤΕΣ: Προϋπολογισμός: 1,32 δισ. ευρώ. Πρόκειται για 206 χλµ. – μονή σιδηροδρομική γραµµή (κατά τµήµατα διπλή) που ενώνει τη Θεσσαλονίκη µε την Καβάλα και ταυτόχρονα θα συνδέει το υπό ανάπτυξη λιµάνι της Νέας Καρβάλης µε το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο στην περιοχή των Τοξοτών Ξάνθης, διασχίζοντας το ανατολικό τμήμα του Nοµού Καβάλας. Για το τμήμα Θεσσαλονίκη – Νέα Καρβάλη: Εχει υποβληθεί ΜΠΕ από τον ΟΣΕ και βρίσκεται στο τελικό στάδιο διαβούλευσης, ενώ για το τµήµα Νέα Καρβάλη – Τοξότες οι περιβαλλοντικοί όροι βρίσκονται στο τελικό στάδιο τροποποίησης από την ΕΡΓΟΣΕ.

» ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ 6ου ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΛΙΜΕΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Προϋπολογισμός: 45 εκατ. ευρώ. Το έργο αφορά στη νέα δυτική σιδηροδροµική σύνδεση του 6ου προβλήτα του Οργανισμού Λιµένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) µε την υφιστάμενη σιδηροδρομική γραµµή που συνδέει τον Σταθµό Διαλογής Θεσσαλονίκης µε τον Εμπορικό Σταθμό και τον Λιμένα. Περιλαµβάνει ακόµα και ανάπτυξη του προαστιακού σιδηροδρόμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη, επί υφιστάμενων σιδηροδρομικών γραµµών ή/και νέων τμημάτων γραµµών. Το δίκτυο θα έχει µορφή «Χ» µε δύο διασταυρούμενες γραµµές και κοινό ενδιάμεσο τµήµα. Τερματικοί σταθμοί στα δυτικά θα είναι η Σίνδος και τα Διαβατά και τερματικοί σταθµοί προς το κέντρο της πόλης θα είναι ο νέος σιδηροδρομικός σταθµός του ΟΣΕ και αφετέρου στην περιοχή του Λιµένα πλησίον του προβλήτα 1.